Akdeniz’e 321 kilometre kýyýsý bulunan Mersin’de alanýnda uzman akademisyenlerin keþif dalýþýnda bu kez bölge de ilk defa istilacý türlerden zehirli dikenleri bulunan çizgili kedi balýðý (Plotosus lineatus) görüntülenirken kýyýya kadar yerleþtiði belirlendi. Ayný dalýþta ekipler bölgede 10 yýl önce Akdeniz’den gelen sivri burun barbun balýðýnýn da yoðunlaþtýðýný yerli barbunun popülasyonunu daralttýðýný kayýt altýna aldý.

Mersin Üniversitesi (MEÜ) Su Ürünleri Fakültesi Ýþleme Teknolojisi Öðretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas ile birlikte 6 kiþilik ekip Erdemli-Silifke ilçeleri arasýnda "Deniz canlýlarý müzesi faaliyeti altyapýsýnýn geliþtirilmesi" projesi nedeniyle istilacý türlerle ilgili keþif dalýþý gerçekleþtirdi. 2 gün süreyle dalýþ yapan ekip, pilot bölge Akkum kayalýklarý çevresinde Kýzýldeniz'den Türkiye'ye gelen zehirli dikenleri bulunan çizgili kedi balýðýný 321 kilometre Akdeniz'e kýyýsý bulunan Mersin'de ilk defa görüntüledi. Ekip ayný zamanda 10 yýl önce Akdeniz'e giren 1 yýldýr da takip edilen yerli barbunun popülasyonunu etkileyebileceði deðerlendirilen sivri burun barbunlarýn yoðun olarak ürediðini kaydetti.

"Kýzýldeniz'den ülkemize geldi Mersin'de ilk kez bugün karþýlaþtýk"

Pilot bölgede dalýþ yaptýklarýný anýmsatan Proje Koordinatörü Prof. Dr. Deniz Ayas,"Keþif dalýþlarýnýn buradaki amacý yabancý türlerin hem resif alanlarýnda hem kayalýk alanlarda hem de kumul alanlarda daðýlým durumu ile ekosistemde üstlendikleri fonksiyonel rollerin belirlenmesi. Bugün 2 önemli tür aslýnda izledik. Bir tanesi Plotosus lineatus dediðimiz çizgili kedi balýðý, bu tür Kýzýldeniz'den ülkemize geldi. Mersin'de aslýnda bizim çalýþma alanýmýz olan Akkum pilot alanýnda ilk kez bugün karþýlaþtýk bu türle. Çok sayýda bireyler kayalar altýnda saklanýyorlardý. Bunun temel sebebi aslýnda bu hayvanlar gececi hayvanlar. Geceleri aktif olan hayvanlar gündüzleri kayalýk alanlarda maðaralarýn, küçük kayalarýn arasýnda saklanarak vakitlerini geçiriyorlar. Hemen hemen her kayalýk bölgede bu türün küçük bireyleri ile karþýlaþmýþ olmamýz bu türün burada aslýnda ciddi anlamda popülasyon kurduðunu gösteriyor" dedi.

"Zehirli, temas halinde saðlýk kurumuna gitmek gerekiyor"

Çizgili kedi balýðý türünün dikenlerinde aslan balýðý gibi zehir bulunduðuna dikkat çeken Porf. Dr. Ayas, "Hem sýrt yüzgeci, hem göðüs yüzgeçlerinde çok sayýda ýþýn bulunuyor, kemiksi ýþýn. Ve bunlarýn içerisinde de zehirler var. Turizmin yaygýn olduðu bu bölgede insan temelli ciddi yaralanmalara sebep olabilir. Çünkü bu bölgede dalýþ faaliyetler, kýsmen de olsa olta balýkçýlýðý faaliyeti var. Bu türle insanlarýmýz karþýlaþtýðýnda özellikle yaralanmalar durumunda acilen bir saðlýk kurumuna gitmeleri gerekiyor. Çünkü bunun dikenleri battýðýnda aðrýlý ve ciddi yangýlý semptomlar geliþtirebiliyor. Aslan balýðý gibi aslýnda etinde de zehir yok. Aslan balýðýnýn tüketimini arttýrarak aslan balýðýnýn popülasyonunu dengede tutmaya çalýþýlýyor. Ülkemizde de bu faaliyetler çok yoðun yapýlýyor. Bu türün de etinde herhangi bir zehir yok. Tüketimi saðlanabilir" ifadelerini kullandý.

"Yerli barbun türlerinin popülasyonlarýný daraltýyor"

Keþif dalýþýnda karþýlaþtýklarý ikinci türle ilgili de bilgi veren Ayas," Ýzlediðimiz tür 10 yýl önce sularýmýza yine Kýzýldeniz'den gelen Parupeneus forsskali dediðimiz sivri burun barbun. Bu tür bizim pilot alanýmýzda bir yýldýr izlediðimiz bir tür. Bu türün aslýnda biz yerli barbun türleriyle besinsel bir rekabet iliþkisine girdiðini görüyoruz. Deniz tabanýnda bulunan makro zoolantik canlýlarla besleniyor. Hem yeni yabancý tür sivri burun barbun hem de yerli barbunlarýmýz ayný besin tipiyle besleniyorlar. Tabi sonuçta besine ortak olarak yerli barbun türlerinin popülasyonlarýný daraltýyor."

"Kýzýldeniz'den gelen 500 canlý tür var, bazýlarý istilacý"

Keþif dalýþýný anýmsatan Dalýþ Eðitimeni doktora öðrencisi biyoloji öðretmeni Ertuðrul Çete'de," Özellikle bu lesepsiyen türlerin buraya geliþiyle ilgili bir dalýþtý bu. Fotoðrafladýk, videolarýný aldýk. Ýnceledik, etrafta ne kadar olduklarýný. Ve gide gide, günden güne artýyor, yoðun bir þekilde görmeye baþladýk, her yerde lesepsiyen türler var. Ne zaman durulur, ne zaman ortaya çýkar bilimsel çalýþmalarý yapýyoruz. Kýzýldeniz'den gelen yaklaþýk bir 500 tür canlý var gelen. Bu canlýlarýn bazýlarý tabi istilacý türler, bu bölgeye yerleþtiler. Bu bölgedeki diðer canlýlarla yaþamaya baþladýlar. Özellikle lesepsiyen türlerden aslan balýðý birinci sýrada her zaman artýk görür haldeyiz. Sivri burun barbunumuz var, o da çok yoðun artýk bu alanda bulunuyor ve kendisi yerleþti, yavrularýný görüyoruz. Bu çok önemli bir ayrýntý. Kedi balýðý var, çizgili kedi balýðý o da yerleþti, onun da yavrularýný görmeye baþladýk, yoðun bir þekilde. Sokarlar þuan tükettiðimiz balýklardan birisi o da lesepsiyen o da bu bölgede çoðaldý. Yoðun bir þekilde lesepsiyen tür görüyoruz"diyerek sözlerini tamamladý.